جراحی دندان شامل هرگونه جراحی درمانی با هدف تصحیح وضعیت دندانها است.
برخی از متداول‌ترین جراحی‌های دندانی عبارتند از:
جراحی‌های Endodontic(داخل دندانی)
این نوع جراحی‌ها روی بخش زیرین یا ریشه دندان انجام می‌گیرد:
روت کانال: عصب کشی
Pulpotomy: بریدن بافت رگ و اعصاب از بخش تاجی دندان به منظور خشک کردن عفونت
Pulpectomy: خارج سازی رگ و اعصاب دندان برای قطع درد در هنگام انجام روت کانال
Picoectomy: در مواقعی که انجام عصب کشی برای تسکین درد کافی نباشد، عصب مربوط به آن دندان از بالاترین بخش قطع میشود.
جراحی‌های Prosthodentic (کاشت قطعات مصنوعی دندان)
- تاج‌های دندانی (کلاهک): شامل روکش‌های دندانی از جنس‌های مختلف نظیر CMC/PMC (سرامیک/کامپوزیت‌های فلزی از جنس پرسلین)، طلا، و یا ترکیبی از tin/aluminum هستند. دندانی که در زیر این مواد قرار دارد ممکن است برای مطابقت با مواد فوق تراش داده شود.
- روکش: پوشش‌های مصنوعی مانند بخش قبل هستند، با این تفاوت که تنها بخش بالایی دندان را می‌پوشانند. معمولاً فقط برای موارد بی‌حسی استفاده می‌شوند.
- پل: مجموعه‌ای از دو یا چند تاج دندانی هستند که مانند یک پل برای پر کردن جای خالی یک (یا چند) دندان کشیده شده به کار می‌روند.
- ایمپلنت: فرآیندی است که در طی آن یک بخش پایه‌ای در داخل استخوان (فک بالا یا پایین) قرار گرفته و تا بهبودی کامل به حال خود گذاشته می‌شد. چند ماه بعد یک دندان مصنوعی بر روی این پایه جای می‌گیرد.
- دندان مصنوعی: این دندانهای مصنوعی گاهی تنها از چند دندان تشکیل شده‌اند که با استفاده از بست‌های فلزی یا پلاستیکی به دندانهای مجاور متصل می‌شوند، یا به صورت یک سری کامل از دندانها هستند که با استفاده از مواد چسبنده (یا به روش‌های دیگر) به سطح لثه یا کام می‌چسبند.
- پروتزهای متصل به ایمپلنت: ترکیبی از دندان مصنوعی و ایمپلنت هستند. بخش پایه در استخوان کار گذاشته شده و پس از بهبودی، قطعات فلزی بر سطح لثه قرار داده می‌شوند. سپس دندانهای مصنوعی بر بالای این مجموعه محکم می‌شوند.
- درمان‌های ارتودنسی
ایمپلنت‌ها و پروتزهای متصل به آنها: این موارد نیز جزو درمان‌های ارتودنسی محسوب می‌شوند، چرا که فرایند انجام آنها، استخوان‌ها را درگیر می‌کند.
- رأس‌برداری: برداشتن بخش رأسی یک دندان از طریق شکافی در بافت‌های روی آن در فک. فرآیندی که در طی آن ممکن است یک دندان مشکل‌ساز یا اضافی به طور کامل کشیده شده و یا با جراحی خارج شود. این جراحی تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام میشود و بسیار شایع است. اکثر افراد دندانهای عقل خود را پیش از ایجاد مشکلات عدیده به این روش خارج می‌کنند.
- برداشتن فیبرها: فرآیندی که در طی آن بافت‌های متراکم اطراف یک دندان به منظور جلوگیری از بروز مجدد برداشته می‌شوند.
هرگونه درمان نامنظمی دندانها و عدم ردیف بودن آنها
- پریودونتیک
شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به مطالعه و درمان بیماری‌های بافت نگهدارنده دندان (Periodontium) می‌پردازد.
- بی‌حسی در دندانپزشکی
برای مسدود کردن مسیر ادراک در اعصاب دندانی، دندانپزشک از مواد بی‌حسی تزریقی استفاده می‌کند. اعصاب دندانی فوقانی معمولاً به طور مستقیم بی‌حس نمی‌شوند چرا که دسترسی به آنها به وسیله سوزن مشکل است. به این علت، دندانهای واقع در فک بالا معمولاً به روش بی‌حسی موضعی و با استفاده از مواد کردن سوزن در بافت اطراف و پایین آنها بی‌حس می‌شوند. عصب دندانی تحتانی در اغلب اوقات با ورود سوزن به محلی در بخش خلفی آخرین دندان آسیا، بی‌حس میشود.
در ادامه نمونه شایعی از جراحی دندان ( جراحی دندان نهفته ) بیان می‌گردد.
- جراحی دندان نهفته
نهفتگی و عدم رویش دندان از داخل استخوان فک به داخل حفره‌ی دهان معمولا به دلیل عدم وجود فضای کافی برای رویش دندان اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین محل نهفتگی در ناحیه‌ی دندانهای عقل به علت تکامل و کوچک‌تر شدن استخوان فک بوده ولی می‌تواند در مورد سایر دندانها نیز اتفاق افتد. برای این کار برش ظریفی در نواحی خاص مخاطی داده شده و در موارد لزوم با چند تکه کردن دندان و حتی گاهی با برداشت مقدار حساب شده از استخوان فک اطراف دندان نهفته به طوری که در ظاهر صورت اشکالی ایجاد نشود، دندان خارج می‌گردد.
بدیهی است که پس از تزریق بی حسی، بیمار جز مقداری فشار و احساس انجام کار، دردی نخواهد داشت. به ندرت ممکن است جراح به جهت وضعیت خاص دندان نهفته در رادیوگرافی و یا شرایط سیستمیک بیمار و وجود بیماری‌های خاص انجام این گونه اعمال جراحی را با هماهنگی به اتاق عمل موکول نماید.
لازم است توجه گردد تنها دندانهای عقل نیستند که ممکن است دچار نهفتگی شوند بلکه این اتفاق ممکن است برای تمام دندانها روی دهد. این دندانهای نهفته باید توسط دندان پزشک متخصص از فک خارج شوند. در کلینیک ما این عمل توسط پزشکان متخصص بسیار مجرب انجام میشود و درد و تورم و صدمات حین عمل به استخوان فک به حداقل می‌رسد.
در موارد دیگر، اگر ترمیم دندان بسیار پوسیده و یا شکسته و ترک خورده امکان پذیر نباشد و یا اگر درمان ریشه‌ی یک دندان عفونی دچار شکست شده باشد و عملی و منطقی به نظر نرسد باید دندان را خارج کرد. دندانهای بسیار لق که به بیماری لثه دچار هستند یا دندان‌هایی که کج روییده‌اند و در جویدن نقشی ایفا نمی‌کنند نیز کاندید کشیده شدن هستند.
- جراحی دندان عقل
معمولاً هر فردی دارای ۲ دندان عقل در فک بالا، ۲ دندان عقل در فک پایین و در مجموع دارای ۴ دندان عقل است.
گاهی به دلایلی از جمله دلایل ارثی، بیماری‌های دوران کودکی، عدم هماهنگی رشد استخوان فک با اندازه دندانها و … این دندانها در داخل فک نهفته می‌مانند. همچنین ممکن است قسمتی از تاج آنها به طور ناقص در دهان ظاهر شود، که در این صورت به آن دندان عقل نیمه نهفته گفته میشود. دندان نهفته عقل دندانی است که از زمان رویش آن گذشته و به دلایل متعدد قادر نیست که در ردیف مناسب سایر دندانها قرار گیرد. چنین دندان عقلی ممکن است در بافت نرم یا سخت گیر کرده باشد. مشکلاتی که دندانهای نهفته عقل می‌توانند ایجاد کنند عبارت است از التهاب بافت نرم پوشاننده این دندانها که در اغلب موارد درارتباط با دندانهای نیمه رویش یافته اتفاق می‌افتد.
مشکلات دندان عقل
اغلب افراد جامعه مشکلاتی با دندان عقل دارند. از جمله دردسرهایی که دندانهای عقل روییده، نهفته و نیمه نهفته می‌توانند ایجاد کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحلیل ریشه دندان آسیای دو
- تضعیف استخوان فک توسط یک دندان نهفته
- عدم استحکام مکانیکی استخوان فک در برابر ضربه
- نامرتب شدن و در هم ریختگی بقیه دندانهای فک
- مناسب‌ترین سن خارج کردن دندان عقل
بهترین سن برای خارج کردن دندان عقل از دهان، زیر ۲۰ سالگی است. البته در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی هم امکان خارج کردن آنها وجود دارد، ولی پس از ۴۰ سالگی کشیدن دندان عقل دشوارتر میشود.
اگر مقدار کافی از تاج دندان عقل در منطقه دهان ظاهر شده باشد و وضعیت مناسبی داشته باشد، کشیدن آن اغلب آسان است و نیازی به جراحی ندارد. اما در شرایط پیچیده‌تر، برای خارج کردن دندان عقل نیاز به جراحی است که بهتر است این کار توسط شخص متخصص و با وجود امکانات کافی انجام شود.
برای جراحی دندان عقل برشی بر روی لثه انجام شده و در صورت نیاز مقداری از استخوان فک برداشته میشود. دندان عقل ممکن است به صورت یک تکه خارج شود و یا برای سهولت خروج از فک به قطعات کوچک‌تری تقسیم شده هر قطعه جداگانه خارج شود. در نهایت لثه ناحیه جراحی به کمک بخیه، بسته خواهد شد. به هر حال نکته مهم این است که برای جراحی و یا کشیدن دندان عقل، ناحیه مورد نظر کاملا بی‌حس میشود و شما اصولا دردی احساس نخواهید کرد. احساسی که شاید ناخوشایند به نظر برسد تنها نوعی احساس فشار است.
- علائم مربوط به دندان عقل نهفته
دندان عقل نهفته اغلب با درد و دندان درد همراه است و ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- درد در فک پایین و کناره‌های صورت
- تورم
- لثه‌های خونی
- دشواری در باز کردن فک
- کرختی
- سردرد
- بوی بد دهان
- مزه ناخوشایند در دهان موقع خوردن غذا
- غدد لنفاوی متورم در گردن
- جراحی دندان عقل را به تعویق نیندازید!
دندان عقل در ناحیه‌ای است که عصب حسی صورت از آنجا عبور می‌کند و کمی بی‌دقتی می‌تواند سبب صدمه زدن به این عصب مهم شود.
همچنین دندان عقل در منطقه‌ای است که شریان و ورید از آنجا عبور می‌کند و امکان افتادن دندان به کف دهان و نیاز به جراحی وسیع وجود دارد. با این حال هر چه سن بیشتر باشد، امکان خارج کردن دندان عقل سخت‌تر میشود ولی در سنین پایین‌تر، استخوان نرم‌تر است و دندان راحت‌تر خارج میشود.
قبل از جراحی‌های بزرگ فک پایین باید دندان عقل خارج شود. بعلاوه هر دو سال یکبار بهتر است وضعیت دندان عقل نهفته بررسی شود و اگر ممکن است آزاردهنده باشد یا دندان جلویی را خراب کند، باید با جراحی خارج شود.
دندان عقل نهفته باید کشیده شود.
در این موارد دندان عقل باید از طریق جراحی خارج شود:
- ایجاد عفونت لثه پوشاننده روی دندان
- ایجاد پوسیدگی برای دندان جلویی
- بر هم زدن نظم دندانها و روی هم آوردن آنها
- مراقبت‌های بعد از جراحی
- بعد از جراحی بر روی ناحیه دندان گاز استریل را تا ۲۰ دقیقه نگه دارید و پس از آن مایعات خنک و یا بستنی میل نمائید.
- از مک زدن و خالی نمودن مکرر آب دهان خودداری نمائید.
- داروهای تجویز شده خود را به موقع و طبق دستور دندانپزشک استفاده نمائید.
- تا ۲۴ ساعت پس از جراحی غذاها و مایعات نرم و خنک ( آب میوه خنک، سوپ سرد، بستنی و … )مصرف نمائید.
- بعد از ۷ تا ۱۰ روز جهت کشیدن بخیه به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- ممکن است تا ۴۸ ساعت پس از جراحی تورم، درد، کبودی و خونابه داشته باشید، این امر طبیعی است و طی ۷ تا ۱۰ روز از بین خواهد رفت.
- در صورت مشاهده خونریزی غیر قابل کنترل و شدید به دندانپزشک خود مراجعه نمائید و از هیچگونه دارویی بدون تجویز پزشک استفاده نفرمایید.
- در روز جراحی دهان را شستشو نکنید و از زدن مسواک بر روی محل جراحی خودداری نمائید.
- تا ۴۸ ساعت پس از جراحی از کشیدن سیگار، قلیان، پیپ و … و همچنین از نی جهت نوشیدن مایعات خودداری فرمایید، مکش باعث کنده شدن لخته تشکیل شده میشود و روند بهبودی را کند کرده و محل جراحی دردناک خواهد شد.
ژل بلیچ خانگی
ضد حساسیت
مسواک برقی
اکسی جت دهان و دندان
سر یدک مسواک برقی